اختلال گفتار و تکلم در سالمندان؛ علت و روش درمان آن

افزایش سن اثرات مخربی از جمله ناتوانی جسمی و اختلال در عملکرد مغز را به همراه دارد. اختلال گفتار در سالمندان نیز یکی از نشانه‌های رایج فرآیند پیری است که برای هر فردی آزاردهنده به نظر می‌رسد. دلایل مختلفی می‌تواند پشت از دست دادن قدرت تکلم سالمندان پنهان باشد و حتی گوش دادن و پردازش افکار را دشوارتر کند.

مطمئناً برای شما اتفاق افتاده که با والدین خود در مورد گفتگوهای پرحاشیه آن‌ ها بحث داشته‌اید. این نکته را بدانید، اگر حس خوبی به آن‌ها دست ندهد، ممکن است بعد از مدتی ترجیح دهند کلامی از دهانشان خارج نشود. درک علت اختلال گفتار در سالمندان و شناسایی علائم به شما در دریافت مراقبت‌های لازم کمک می‌کند و با آگاهی بالاتری نسبت به آن تصمیم می‌گیرید.

علائم اختلال گفتار در سالمندان

اصلی‌ترین نشانه‌های اختلال تکلم ناگهانی در سالمندان شامل موارد زیر است:

• ناتوانی در حرکت دادن لب‌ها، فک و زبان 
• صحبت کردن با صدای آرام یا بلندتر از حالت معمول
• صحبت کردن غیرنرمال مانند خشک، کشیده و یا تودماغی بودن صدا 
• مکث کردن حین صحبت 
• مشکل در بلع به دلیل عدم کنترل عضلات

علت اختلال ناگهانی تکلم در سالمندان چیست؟

اگر سالمند ناگهان با عدم توانایی تکلم روبرو شده است و به خوبی نمی تواند صبحت کند، باید به بروز مشکل در ناحیه مغز او پی ببرید. این عارضه ممکن است نشانه ای از ایجاد سکته مغزی یا حمله TIA باشد و علائم آن طی چند روز برطرف می شود. 

از دیگر دلایل اختلال ناگهانی گفتار در سالمندان می توان به تومورهای مغزی، ضربه خوردن به سر و اختلالات متابولیک و تشنج باشد. در شرایط اضطراری بهتر است هر چه سریع با اورژانس تماس بگیرید و سالمند خود را به مراکز درمانی منتقل کنید. 

بررسی جزئی 5 علت اختلال گفتار در سالمندان

در این بخش به علت از دست دادن قدرت تکلم در سالمندان اشاره می‌کنیم: 

1. کاهش شنوایی:

کاهش شنوایی یکی از اثرات رایج دوران پیری است. بیش از یک سوم سالمندان دارای سن بالای 60 سال، با این مشکل روبرو هستند و اعتماد به نفس خود را برای هم صحبت شدن با دیگران از دست می‌دهند. 

2. زوال عقل:

نگهداری از سالمند الزایمری کمی چالش برانگیز است. زیرا بیماری آلزایمر یا همان زوال عقل قدرت تکلم سالمند را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با گذشت زمان پردازش اطلاعات در مغز با مشکل مواجه می‌شود و سالمند مبتلا به الزایمر نمی‌تواند به خوبی کلمات را در کنار هم بچیند و در بیان افکار احساس ضعف می‌کند.

3. آفازی:

آفازی یکی از اختلالات ارتباطی است که باعث مشکل در صحبت کردن، نوشتن و درک زبان می‌شود. این اختلال در ناحیه پردازش زبان در مغز اثرگذار است و معمولاً سالمندان دچار به سکته مغزی را هدف قرار می‌دهد. 

4. تضعیف عضلات:

برخی سالمندان به دلیل ضعف در عضلات لب‌ها، زبان، صورت و تارهای صوتی با اختلال تکلم روبرو می‌شوند. گفتارهای نامفهوم و تکه تکه نشانه‌ای این مشکل است که قدرت برقراری ارتباط و بیان خواسته‌ها را سالمند سلب می‌کند. 

5. بیماری موثر بر اختلال تکلم سالمندان

برخی از بیماری ها، زمینه ساز ناتوانی تکلم در سالمندان هستند. بیماری های مختلفی که بر عملکرد مغز، اعصاب و عضلات نواحی دهان تاثیرگذار است می تواند این مشکل را به وجود آورد:

• سکته مغزی

سکته مغزی از انتقال خون به برخی نواحی مغز جلوگیری می کند. حال ممکن است این نواحی مسئولیت گفتار و حرکت دهان شود و بروز کوچک ترین اختلال، گفتارهای کند و نامفهوم را شکل می دهد. برای نگهداری از بیمار سکته مغزی وجود پرستار یک گزینه عالی محسوب می شود.

• تومور مغزی

وجود تومور در نواحی دارای مسئولیت گفتار می تواند این اختلال را ایجاد کند. با توجه به شدت آسیب دیدگی، اختلالات گفتاری ممکن است متفاوت باشد. مراقبت از بیمار سرطانی به دلیل شرایط حساس بیمار و ایجاد اختلال تکلم، کمی سخت است.

• ALS

این بیماری عصبی – عضلانی به مرور زمان عضلات مربوط به تکلم را درگیر می کند و فرد کم کم متوجه می شود نمی تواند به خوبی صحبت کند. 

درمان و مراقبت از سالمند مبتلا به اختلال گفتار

بهترین روش درمان، گفتار درمانی است. این راهکار موجب بهبود برقراری ارتباط سالمندان می‌شود و روش‌ های موثر را به آن‌ها آموزش می‌دهد. طی جلسات گفتار درمانی از آموزش‌ های مختلف زیر استفاده می‌شود: 

• راهکارهای برقراری ارتباط به صورت غیرکلامی
• روش‌های موثر برای بلند و رسا صحبت کردن
• یادگیری حرکت‌های موثر بر تقویت عضلات زبان، فک و لب‌ها

مراقب سالمند باید صبر و حوصله کافی داشته باشند، سالمند را در بهبود تکلم تشویق کنند و مانع انزوا و گوشه گیری آن‌ها شوند. استفاده از راه‌های برقراری ارتباط با سالمندان باعث احساس راحتی آن‌ها می‌شود و کمک می‌کند خواسته‌های خود را با شما درمیان بگذارند.

عوارض از دست دادن قدرت تکلم بر سالمندان

سالمندان دچار اختلال گفتار و تکلم با احساس ناامیدی، افسردگی، اضطراب و خشم روبرو هستند. احتمال این که با خانواده و دوستان درگیر شود نیز وجود دارد. از سوی دیگر، سعی می‌کنند از صحبت کردن با دیگران دوری کنند و این اتفاق منجر به احساس ناامیدی و تنهایی آن‌ها می شود.

خانواده و اطرافیان بهتر است توجه بیشتری نسبت به سالمندان داشته باشند و مراقبت‌های لازم آن‌ها را انجام دهند. مراجعه منظم به پزشک به بهبود تکلم سالمند کمک می‌کند و حضور پرستار متعهد می‌تواند به یادگیری راه‌های ارتباطی بهتر تاثیرگذار باشد. 

اعزام فوری پرستار برای سالمند مبتلا به اختلال گفتار با مرکز ناجی 

شرکت پرستاری سالمند ناجی یکی از معتبرترین و بهترین مجموعه هاست که پرستاران حرفه‌ای و کاربلد را معرفی می‌کند و در تلاش است بهترین کیفیت خدمات را ارائه دهد. برای درمان و مراقبت تخصصی از سالمند دچار اختلال گفتار کافی است با مشاورین ناجی تماس بگیرید، آنان اطلاعات کافی را در اختیار شما قرار می‌دهند و در هر ساعتی از شبانه روز آماده پاسخگویی هستند.