بیماری پارکینسون چیست؟ علائم و روش در مان آن

پارکینسون (parkinson’s Disease) که به صورت مخفف (PD) شناخته می‌شود، یک بیماری عصبی پیش رونده می‌باشد. متأسفانه تا به امروز هیچ روش درمانی برای درمان پارکینسون وجود ندارد. این بیماری یکی از رایج‌ترین بیماری‌های عصبی است که به مرور زمان پیشرفت کرده و علائم آن بدتر می‌شود. یک اختلال در سیستم اعصاب مرکزی انسان به وجود می‌آید و موجب عدم حرکت و جنبش فرد می‌شود، به این اختلال پارکینسون می‌گویند.

این بیماری در ابتدا با ایجاد مشکلات حرکتی خود را نشان داده و سپس شروع به پیشرفت می‌کند. به طور کلی پس از بیماری آلزایمر، پارکینسون از شایع‌ترین بیماری‌های مخرب اعصاب شناخته شده است. معمولا برای نگهداری از بیمار پارکینسون، همچون بیماران آلزایمر به یک پرستار سالمند جهت نگهداری از فرد سالخورده نیاز است. ناگفته نماند که علائم پارکینسون در افراد مختلف، متفاوت است. با وجود این که امروزه درمان پارکینسون وجود ندارد، اما پیشگیری از آن امری ضروری است.

7 تا از مهم ترین علائم بیماری پارکینسون

برای درمان پارکینسون باید ابتدا علائم آن را به خوبی شناخته و همه موارد را در نظر داشته باشید. قبل از هر چیز بهتر است رایج‌ترین علائم پارکینسون را بشناسید؛ که آن هم لرزش‌های بدن است. ناگفته نماند که این بیماری معمولا موجب سفتی یا کاهش حرکت فرد بیمار خواهد شد. از شایع‌‌‌ترین علائم پارکینسون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کندی حرکت در تمامی اعضای بدن و سفت شدن عظلات
2. لرزش دست‌ها و کل بدن مخصوصا در زمانی که اندام‌ها هیچ حرکتی ندارند.
3. از بین رفتن حالت طبیعی چهره فرد بیمار
4. قامت بیمار خمیده می‌شود.
5. پاها در هنگام راه رفتن از حالت طبیعی فاصله بیشتری گرفته و به زمین کشیده می‌شوند.
6. آبریزش آب دهان و اختلال در بلعیدن
7. ایجاد تغییرات در صدا و ضعیف و بم شدن آن

ما در مطلب علائم پارکینسون در سالمندان اطلاعات بیشتر و تخصصی تری در این باره داده ایم.

علت ابتلا به پارکینسون

همان طور که امروزه درمان پارکینسون ناشناخته است، علت این بیماری نیز ناشناخته می‌باشد. ماده‌ای به نام دوپامین توسط سلول‌های عصبی ترشح می‌شود که از مغز میانی پیام‌های عصبی را به بخش دیگری از مغز به نام کارپوس استراتوم منتقل می‌کند. سپس این پیام‌ها موجب تعادل در حرکت بدن خواهند شد. حال در صورتی که این سلول‌های ترشح‌کننده از بین بروند، دیگر بخش‌های کنترل‌ کننده بدن نامنظم کار کرده و بروز این اختلالات موجب بیماری پارکینسون می‌شود. این بیماری در صورتی به وجود می‌آید که حدودا ۸۰ درصد از این سلول‌ها از بین بروند. دو عامل دیگری که در ایجاد پارکینسون نقش دارند عبارتند از:

• عوامل ژنتیکی: جهش‌های ژنتیکی خاصی توسط محققان کشف شده است که می‌تواند موجب این بیماری شود. احتمالا تغییرات ژن خاصی می‌تواند خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش دهد.
• عوامل محیطی: در صورتی که فرد در معرض عوامل محیطی مسموم و خاصی قرار بگیرد، می‌تواند دچار بیماری پارکینسون شود. البته درصد احتمال ابتلا به این بیماری در عوامل محیطی بسیار کم است.

حال که می دانید علت بیماری پارکینسون چیست، تشخیص به موقع آن می تواند تاحدودی از پیشرفت بیماری پیشگیری کند. زیرا با پیروی از روند درمانی و مراقبت های لازم، فرد از یک زندگی عادی بهره مند است.

تشخیص بیماری پارکینسون 

معمولا پزشکان بعد از مشاهده علائم بیماری پارکینسون برای تشخیص دقیق برخی آزمایشات را انجام می دهند. نوار مغز یکی از راهکارهای تشخیصی پرکاربرد است که برای این بیماری استفاده می شود. طبق نتایج بدست آمده، نحوه درمان بیماری پارکینسون نیز مشخص خواهد شد. براساس نتایج، ارتباط بین امواج مغزی دلتا و تتا با مشکل روبرو شده و بروز اختلالات شناختی و عملکردی بیمار کاملا قابل مشاهده است.

با تکرار آزمایش نوار مغزی می توان روی راه های درمان بیماری پارکینسون و جلوگیری از پیشرفت آن تمرکز پیدا کرد. همچنین با توجه به عوارض ناشی از بیماری و اندازه گیری های حاصل از آزمایش، به روش های درماری اثربخش رسید. در موارد زیر با لیست کامل آزمایشات کاربردی برای تشخیص پارکینسون آشنا می شوید: 

• توجه به سوابق پزشکی بیمار
• نوار مغزی 
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی 
• اسکن توموگرافی کامپیوتری 
• اسکن توموگرافی با گسیل پوزیترون 
• معاینه عصبی 
• Da Tscan

انواع بیماری پارکینسون و سطح های مختلف آن

بیماری پارکینسون، یک بیماری پیشرونده عصبی است که بر حرکت تأثیر می‌گذارد. شدت و نوع علائم در افراد مختلف متفاوت است و به تدریج با گذشت زمان بدتر می‌شود.

به طور کلی، بیماری پارکینسون را می‌توان به سه مرحله اصلی تقسیم کرد:

علائم مرحله اولیه بیماری پارکینسون:

• لرزش خفیف در یک دست یا پا، که ممکن است فقط گاهی اوقات رخ دهد.
• سفتی یا خشکی عضلات، به ویژه در گردن و شانه‌ها.
• کندی حرکت (برادی‌کینزی).
• تغییرات جزئی در راه رفتن یا تعادل.
• تغییرات در دست خط (کوچک شدن حروف).
• از دست دادن حس بویایی.
• مشکلات خواب.
• افسردگی یا اضطراب.

علائم مرحله میانی بیماری پارکینسون:

• لرزش شدیدتر و گسترده‌تر، که ممکن است هر دو طرف بدن را درگیر کند.
• سفتی و خشکی عضلات بیشتر، که می‌تواند باعث درد و ناراحتی شود.
• کندی حرکت قابل توجه، که انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار می‌کند.
• مشکلات تعادل و راه رفتن، که خطر زمین خوردن را افزایش می‌دهد.
• تغییرات در صدا (صدای آهسته یا یکنواخت).
• مشکلات بلع.
• یبوست.

علائم بیماری پارکینسون پیشرفته:

• مشکلات حرکتی شدید، که ممکن است فرد را به ویلچر یا تخت محدود کند.
• مشکلات شناختی، مانند زوال عقل یا گیجی.
• مشکلات خواب شدید.
• مشکلات کنترل مثانه یا روده.
• افت فشار خون وضعیتی (سرگیجه هنگام ایستادن).
• توهم یا هذیان.

درمان بیماری پارکینسون

برای درمان بیماری پارکینسون پیشرفته باید کمی صبور باشید و هنوز روش به عنوان درمان قطعی این بیماری روی کار نیامده است. اما با رعایت برخی نکات به همراه دارو درمانی و جراحی تاحدودی می توان از مشکلات حرکتی و پیشرفت بیماری پیشگیری کرد. 

در موارد زیر لیست رایج ترین روش درمان بیماری پارکینسون بیان شده است:

دارو درمانی:

مصرف برخی داروها مانند پرامیپکسول، روپینیرول، مهارکننده های موتوآمین اکسیداز، لوودوپا و … موجب مکانیسم و عملکرد دوپامین می شوند. 

جراحی:

طی مراحل جراحی عملکرد مغزی به صورت عمقی تحریک می شود. 

تغییر شیوه زندگی:

افراد مبتلا به پارکینسون باید تلاش خود را برای تغییر سبک زندگی انجام دهند. انجام ورزش های هوازی، گفتار درمانی، فیزیوتراپی و استراحت کافی به بهبود علائم کمک شایانی می کند.

عوارض بیماری پارکینسون 

افراد مبتلا به این بیماری با عوارض ناخوشایند روحی و جسمی روبرو هستند و مجبور می شوند مشکلاتی همچون ناتوانی در بلع، جویدن، اختلالات خواب، تفکرات بهم ریخته، تغییرات عاطفی و افسردگی را تحمل کنند. در موارد زیر با دیگر عوارض رایج پارکینسون بیشتر آشنا می شوید: 

• اختلال در سیستم ادراری و ناتوانی در کنترل ادرار 
• خستگی 
• درد عضلانی و مفاصل 
• کاهش میل جنسی 
• یبوست 
• تغییرات فشار خون 
• از دست دادن حس بویایی 

هر کدام از علائم و وضعیت های ناگوار بیماری با روش های درمانی خاص قابل کنترل هستند و همراهی بیمار در روند درمان بسیار تاثیرگذار است. پس اگر فردی در خانواده تان با بیماری دست و پنجه نرم می کند، مراقبت و توجه شما می تواند انگیزه ای برای او باشد. همچنین حضور پرستاری در منزل باتجربه موجب قوت قلب بیمار می شود و به این درک می رسد برای مقابله با هر کدام از علائم دقیقا چکار باید انجام دهد.

راه­‌ های پیشگیری مبتلا شدن به بیماری پارکینسون

در حال حاضر، هیچ روش قطعی برای پیشگیری از بیماری پارکینسون وجود ندارد. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که برخی عوامل سبک زندگی و رژیم غذایی ممکن است در کاهش خطر ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند.

• مصرف میوه‌ها و سبزیجات: رژیم غذایی غنی از میوه‌ها و سبزیجات، به ویژه آنهایی که حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها هستند، ممکن است به محافظت از سلول‌های مغزی کمک کند.
• فیبر: مصرف غذاهای پرفیبر مانند غلات کامل، حبوبات و سبزیجات می‌تواند به بهبود عملکرد روده و کاهش التهاب کمک کند.
• اسیدهای چرب امگا 3: مصرف ماهی‌های چرب، دانه‌های کتان و گردو که منابع غنی از امگا 3 هستند، ممکن است اثرات محافظتی بر مغز داشته باشد.
• کاهش مصرف گوشت قرمز و لبنیات پرچرب: برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زیاد گوشت قرمز و لبنیات پرچرب ممکن است خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش دهد.
• ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم می‌تواند به بهبود عملکرد مغز و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی کمک کند.
• اجتناب از سموم: قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند آفت‌کش‌ها و فلزات سنگین ممکن است خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش دهد.
• کافئین: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف کافئین ممکن است اثرات محافظتی در برابر پارکینسون داشته باشد، اما این موضوع هنوز قطعی نیست.
• ویتامین D: سطح کافی ویتامین D در بدن ممکن است در کاهش خطر ابتلا به پارکینسون نقش داشته باشد.

اعزام پرستار برای بیماران پارکینسونی از مرکز حرفه ای ناجی 

به طور کلی دلیل این بیماری ضعیف شدن یا از بین رفتن سلول‌های عصبی موجود در مغز میانی انسان است. همان طور که در بالا به آن اشاره شد؛ بیماری پارکینسون دارای درمان قطعی پزشکی نمی‌باشد، ولی می‌توان روند رشد آن را با فیزیوتراپی، کاردرمانی و دارو یا حتی  در برخی مواقع با جراحی کنترل کرد. مراقبت از این بیماران کار دشواری است، بنابراین سعی کنید حتما یک پرستار برای نگهداری از آن‌ها استفاده کنید. این پرستاران کاملا با تجربه و آموزش دیده هستند. با توجه به این که این بیماری به مرور زمان بیشتر و بدتر می‌شود، باید با مشاهده هر یک از علائم آن برای پیشگیری و درمان پارکینسون فورا به یک پزشک مراجعه کنید.

اعزام پرستار و همراه بیمار در بیمارستان از مرکز حرفه ای ناجی جز پیشنهادهای تضمینی است که باعث می شود شرایط بیمار پارکینسون در درجه بهتری قرار گیرد. مرکز تخصصی ناجی با تکیه بر دانش به روز و تکنیک های جدید پرستاری بهترین خدمات را ارائه می دهد و از باتجربه ترین پرسنل ها بهره مند است. برای اطلاع دقیق از شرایط اعزام کافی است با شماره های مشاورین تماس بگیرید.