بلاگ
علت پرخاشگری در سالمندان چیست؟ چگونه آن را درمان کنیم؟
علت پرخاشگری در سالمندان، احساس عصبانیت مداوم و ناامیدی بیش از حد است. سالمندانی که ناراحتی و افسردگی را تجربه می‌کنند و در برابر رفتار دیگران پرخاشگر هستند، احتمال اینکه با آسیب‌های جدی روبرو شوند، زیاد است. همچنین دیگران و افراد خانواده را در شرایط سخت قرار می‌دهند و سلامتی روانی آن‌ها را به خطر می‌اندازند.
دلایل پرخاشگری سالمندان، ریشه در افزایش سن و تغییرات جسمانی دارد. معمولاً سالمندانی که در طول روز تنها هستند و احساس بیهودگی دارند، آسیب پذیر می‌شوند و رفتارهای عصبی از خودشان نشان می‌دهند. اگر احساس می‌کنید سالمند شما هم عصبی است، توجه بیشتری به او نشان دهید و برای درمان و رفع آن برنامه ریزی کنید. استخدام پرستار سالمند در منزل می‌تواند تاحدودی روحیه و رفتارهای او را تغییر دهد و تاثیر مثبتی بر عصبانیتش داشته باشد.
علت پرخاشگری سالمندان
پرخاشگری در سالمندان چیست و به چه علت به وجود می‌آید؟ این مشکل به صورت کلامی یا فیزیکی رخ می‌دهد و می‌تواند بر فرد مقابل آسیب رساند. البته وجود رفتارهای پرخاشگرانه در افراد مسن تا حدودی طبیعی است، اما اگر از حدی بگذرد و موجب آسیب‌های روحی و جسمی دیگران شود، نیاز به درمان دارد.
قبل از حل مشکل پرخاشگری در سالمندان نیاز است برخی دلایل اصلی آن را بدانید. با درک ریشه پرخاشگری در سالمندان، اقدام به درمان و اصلاح آن ساده‌تر خواهد بود:
- احساس افسردگی
- استرس بیش از حد
- استراحت کم یا کم خوابی
- تغییر در محل سکونت
- از دست دادن کسی یا چیز باارزش برای سالمندان
- فشار بیش از حد سالمند از سوی خانواده و دیگران
- یبوست
- پوشیدن لباس یا پوشک کثیف
- تداخلات دارویی
- احساس تنهایی و نداشتن ارتباط مفید با دیگران
هنگام روبرو شدن با علائم پرخاشگری در سالمندان، باید علت آن را برطرف کنید. دلایل را نادیده نگیرید و سعی کنید مشکلات سالمندان را شناسایی کنید. در صورت تشدید وضعیت، سالمند را نزد پزشک باتجربه ببرید. پزشک ابتدا دلایلی که باعث می‌شود چرا سالمندان پرخاشگری می‌کنند؟ را مورد بررسی قرار می دهد. سپس تصمیم می‌گیرد چه روش‌ها و داروهای پیشگیری را توصیه کند.
دلایل پرخاشگری سالمندان در شرایط مختلف چیست؟
چرا سالمندان پرخاشگری می کنند؟ پرخاشگری در افراد مسن می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و اغلب در شرایط خاصی بروز می‌کند. درک علت این رفتارها و به‌کارگیری راهکارهای مناسب، کلید مدیریت آن‌هاست. در ادامه به چند موقعیت رایج و راهکارهای مرتبط می‌پردازیم:
۱. پرخاشگری سالمند هنگام استحمام
علت‌ها:
- احساس شرم و نیاز به حفظ حریم خصوصی.
- عدم تمایل به دریافت کمک.
- تجربه ناخوشایند از شستشو (مانند سرد بودن آب یا ترس از آب).
- داشتن خاطره بد قبلی از حمام.
- ترس از لیز خوردن و افتادن در حمام.
- فراموشی ناشی از زوال عقل و درک نکردن نیاز به بهداشت.
راهکارها:
- با سالمند صحبت کنید تا علت ترس یا ناراحتی‌اش را بفهمید (آیا از افتادن می‌ترسد؟ آب خیلی سرد یا گرم است؟ آیا فراموش کرده که نیاز به حمام دارد؟).
- محیط حمام را ایمن‌سازی کنید (دمای آب را تنظیم کنید، از کف‌پوش ضد لغزش و صندلی حمام استفاده کنید).
- تا حد امکان حریم خصوصی او را حفظ کنید.
- از رفتار کردن با سالمند مانند یک کودک خودداری کنید.
۲. پرخاشگری سالمند یا مقاومت در برابر استفاده از عصا
علت:
- احساس ناتوانی و کاهش استقلال با استفاده از عصا.
راهکارها:
- از دوستان و هم‌سن‌وسالان سالمند کمک بگیرید تا او را تشویق کنند (تأثیر همسالان در هر سنی مؤثر است).
- مزایای استفاده از عصا را برایش توضیح دهید (مانند آسان‌تر شدن راه رفتن و انجام کارها، کاهش قابل توجه خطر لیز خوردن، افتادن و آسیب‌های جدی).
- فیلم‌هایی در این زمینه به او نشان دهید.
- به سلیقه او توجه کنید (مثلاً برخی آقایان عصاهای چوبی شیک را به مدل‌های فلزی ترجیح می‌دهند).
- عصا را بدون اصرار زیاد در دسترس او قرار دهید.
۳. پرخاشگری سالمند هنگام تعویض لباس
علت‌ها:
- بی‌علاقگی و بی‌تفاوتی نسبت به ظاهر.
- علائم افسردگی.
- تأثیرات زوال عقل.
راهکارها:
- علت عدم تمایل او را جویا شوید (آیا از جنس یا مدل لباس خاصی بدش می‌آید؟ آیا حساسیت پوستی دارد؟).
- بررسی کنید آیا لباس‌های مورد علاقه‌اش به طور مرتب شسته و در دسترس هستند؟ (می‌توانید وقتی به دستشویی می‌رود، لباس‌های کثیف را سریع بشویید).
- اگر به لباس خاصی علاقه دارد، چند دست از همان نوع تهیه کنید و لباس‌های دیگر را از دسترس خارج کنید.
توجه: اصرار بر پوشیدن مداوم یک یا چند لباس خاص و تکراری می‌تواند یکی از نشانه‌های بیماری آلزایمر، کاهش حافظه و اختلال در قدرت تصمیم‌گیری باشد. در صورت مشاهده چنین رفتاری، مشورت با پزشک توصیه می‌شود.
به طور کلی، صبر، همدلی و تلاش برای درک دیدگاه سالمند، اساس مدیریت رفتارهای چالش‌برانگیز در این دوران است. با داشتن یک همدم سالمند مورد اعتماد و صبور می توانید به روحیه سالمندتان کمک کنید.
روش های درمان پرخاشگری در سالمندان
خود سالمندان از نشان دادن رفتارهای پرخاشگرانه خود خجالت می‌کشند و دوست دارند از شدت آن بکاهند. با انجام برخی تمرینات و راهکار می‌توان از پرخاشگری بیش از حد سالمند پیشگیری کرد:
1. دوری از تماس‌های فیزیکی با سالمند:
حال که علت پرخاشگری در سالمندان را می‌دانید، بهتر است هنگام روبرو شدن با این اتفاق از تماس فیزیکی با سالمند دوری کنید. زیرا برخی افراد هنگام مواجه شدن با عصبانیت روی واکنش‌های خود کنترل ندارند و احتمال بروز رفتارهای تهاجمی از آن‌ها بسیار زیاد است. در مقابل انجام برخی حرکات حمایتی مانند بغل کردن، لمس شانه‌ها و … می‌تواند شدت عصبانیت آن‌ها را کاهش دهد.
2. برنامه ریزی برای فعالیت روزانه سالمند:
یکی از روش‌های درمانی پرخاشگری در سالمندان، برنامه ریزی برای انجام فعالیت‌های روزانه است. سالمندانی که در روز فعالیت‌های مفیدی دارند و زمان مشخصی برای پیاده روی و صحبت کردن با دوستان خود برنامه ریزی می‌کنند، کمتر با احساس افسردگی مواجه هستند.
3. درمان مشکلات جسمی:
اگر سالمندتان دچار مشکلات جسمی خاص است، برای درمان آن اقدام کنید. ممکن است هنگام روبرو شدن با احساس درد از خود پرخاشگری نشان می‌دهد و رفتارهای عادی از او مشاهده می‌کنید.
4. مشاوره و گذراندن دوره‌های درمانی:
یکی از قدم‌های اصلی بعد از جویا علت پرخاشگری در سالمندان، مراجعه به پزشک است. پزشک یا همان روانپزشک با بررسی مشکلات زمینه‌ای و درمان آن‌ها تلاش می‌کند شدت عصبانیت و پرخاشگری سالمند را کاهش دهد و راهکار مؤثر برای ایجاد یک محیط آرام و امن را پیشنهاد می دهد. در واقع به خانواده و مراقبین سالمند نحوه برخورد با پرخاشگری سالمند را می‌آموزد و روش‌های حمایتی را توصیه می‌کند.
5. درمان پرخاشگری شدید در سالمندان:
زمانی که سالمند به شدت بیمار است و احساس عصبانیت او به اوج می‌رسد، بهتر است در برابر حرف‌ها سکوت کنید. هر چه صحبت‌های شما درست باشد، سالمند را با ناامیدی روبرو می‌کند و او را در وضعیت بدی قرار می‌دهید. وظیفه شما در این مواقع، سکوت و همدردی با سالمند است. هر چه صبورتر باشد، حس عصبانیت بیمار سریع‌تر کاهش می‌یابد و بعد از کسب آرامش، می‌توانید برای رفع مشکل ریشه‌ای با او هم صحبتی کنید.
نکات مهم برای روبرو شدن با سالمند پرخاشگر
علت پرخاشگری در سالمندان، نگرانی و ناراحتی‌های به وجود آمده است. پس برای پیشگیری و کاهش عصبانیت‌ها نیاز است کمی با سالمند خود مدارا کنید و رعایت نکات زیر تاثیر فوق العاده ای بر رفتارهای او دارد:
- به نگرانی‌ها و ناراحتی‌های او پاسخ دهید.
- توجه به روند استحمام، تغذیه و پوشیدن لباس‌های مرتب سالمند به احساس درونی او بسیار کمک می‌کند و برای انجام فعالیت‌های بدنی و روزانه همراهش باشید.
- ایجاد یک محیط ساکت و آرام ذهن فرد را از درگیری‌ها به دور نگه می‌دارد و سعی کنید سالمند را از محیط‌های شلوغ و سروصداها به دور نگه دارید.
- سالمند را برای رفتن به دورهمی‌های دوستانه تشویق کنید و از او بخواهید روی پرخاشگری و عصبانیتش کنترل بیشتری داشته باشد.
- تاحدودی مقدار قند و کافئین وعده‌های غذایی سالمند را کاهش دهید.
اعزام پرستار سالمند برای نگهداری از سالمند پرخاشگر با ناجی
علت های پرخاشگری سالمندان شامل استرس، اضطراب‌ها، دوری از اجتماع، احساس افسردگی و دردهای ناشی از بیماری است. به کمک پرستار سالمند با تجربه می‌توانید این احساسات را مدیریت کنید و در زمان‌هایی که خانه نیستید نگرانی بابت انزوا و تنهایی او نداشته باشید.
استخدام پرستاری در منزل از سوی مرکز ناجی بسیار مطمئن است. چراکه مرکز ناجی با کسب تجربه بالا و سابقه درخشان فرصتی برای خانواده‌ها فراهم کرده که در محیط امن خانه از سالمندان و بیماران خود مراقبت کنند و احتمال رویایی با رخدادهای بد و بیماری‌های ناگوار را کاهش دهند. هم صحبتی پرستار با سالمند مشکلات عصبانیت شدید را کاهش می‌دهد و بی تردید پرستار با آرامش و همدلی با سالمند برخورد می‌کند.