بلاگ
افسردگی در سالمندان؛ علائم و روش های درمان آن
افسردگی در سالمندان دارای علائمی مثل دلتنگی، خستگی، کاهش وزن و اشتها، احساس بی ارزشی، تصور مدام مرگ، گوشه گیری، اختلال در خواب و... است. به طور کلی بروز برخی مشکلات حاد و مزمن سبب افسردگی در سالمند می شود که شناسایی آنها نیازمند به تشخیص پزشک و پرستار سالمند دارد.
ما در ادامه به بررسی کامل افسردگی در سالمندان می پردازیم و راهکار های مفیدی را در اختیار شما قرار می دهیم.
نشانه های افسردگی در سالمندان
خیلی اوقات وجود غم و ناراحتی در هر فردی را افسردگی می‌پنداریم. اما علائم افسردگی در سالمندان با وجود ناراحتی کاملاً فرق می‌کند.
برای مثال، احساس بی حسی و نداشتن توان و انگیزه برای انجام فعالیت‌های روزمره می‌تواند نشانه از افسردگی باشد. به همین خاطر، برخی علائم رایجی که نشان دهنده این مشکل را در لیست زیر معرفی کرده‌ایم:
- احساس پوچی و اضطراب دائمی
- نداشتن انرژی و خستگی بیش از حد
- آهسته صحبت یا حرکت کردن
- زودرنج و بی قرار
- نداشتن حس خوب نسبت به فعالیت‌های شادی بخش و مورد علاقه
- عدم تمرکز و ناتوانی در تصمیم گیری
- کاهش یا افزایش اشتها
- داشتن افکار منفی مانند خودکشی، خودزنی و ...
- احساس گناه و ناامیدی
اگر در خانه‌تان سالمند دارید، حتماً تایمی از شبانه روز را با او صحبت کنید. در مورد احساساتش از او سؤال بپرسید و اگر احساس کردید غمی در وجودشان است، کمک کنید تا از این حالت خارج شود.
بروز افسردگی سالمند به چه صورت است؟
با توجه به اینکه بیماری سالمند روز به روز در حال گسترش است برخی عوامل هستند که این عارضه را توسعه می‌دهد به همین سبب است که باید پرستار سالمند در این زمینه از آگاهی لازم و کافی برخوردار باشد و به صورت هوشیارانه به فرد بیمار کمک کند.
افسردگی سالخوردگان سبب ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شود و عملکرد ان را متوقف می‌کند. از این رو افرادی که در معرض خطر هستند باید به صورت صحیح و دقیق پرستاری شوند. پرستار در منزل باید به گونه‌ای با او ارتباط برقرار کند که صمیمیت بین آنها باشد و در مواقعی که سالمند برای انجام کارهای شخصی خود نیاز به مراقب دارد به راحتی احساس خود را با وی در میان بگذارد.
لازم به ذکر است مراقب سالمند باید پس از مشاهده تغییراتی در خلق و خوی او دلیل اصلی آن را مورد ارزیابی قرار بدهند و راهکارهای درمانی مختص آنها ارائه شود. برای درمان افسردگی یا دیگر بیماری سالمند توصیه می‌شود. شرایط لذت بخش برای آنها فراهم شود؛ به گونه‌ای که از دغدغه و اضطراب دور بمانند و آرامش به آنها اهدا شود.
توجه به سالمند نه تنها می‌تواند در کاهش افسردگی و دیگر بیماری‌ها به فرد کمک کند بلکه می‌تواند خشنودی و آرامش را نیز به او ببخشد. بهتر است برای زندگی روزمره سالمندان برنامه ریزی ارائه شود و تمامی فعالیت‌ها در آن ذکر شود و به آنها عمل شود چرا که این اقدام روند بهبودی شخص را تسریع می‌بخشد.
پرستار سالمند باید در زمینه مراقبت و درمان افسردگی سالمند دارای تخصص باشد و به این نکته واقف باشد که دارو درمانی برای سالمند دارای عوارض جبران ناپذیری است و باید از طریق روش‌های طبیعی و سالم کنترل شود.
5 دلیل اصلی افسردگی سالخوردگان
علت افسردگی در سالمندان بسیار متنوع است. این مشکل با بروز تغییراتی در سلامت روان فرد شکل می‌گیرد که برای درمان آن نیاز است دوره‌های متعددی را گذراند. در موارد زیر به رایج‌ترین دلایل افسردگی در سالمندان اشاره می‌کنیم:
- مشکلات جسمی
- تجویز دارو
- ترس و اضطراب
- انزوا و تنهایی
- از دست دادن انگیزه و هدف
نکته:
در برخی اوقات بیماری سالمند یا به عبارتی افسردگی به حدی پیشرفت می کند که منجر به حمله قلبی و مرگ می شود.
پرستار انتخاب شده برای سالمند باید در ابتدا میزان افسردگی او را ارزیابی کند و سپس به دنبال راهکارهای درمانی باشد. یکی از نشانه های بارز افسردگی سالمند بی خوابی است که به سبب افکار مشوش فرد بروز می یابد.
روش های درمان افسردگی در سالمندان
افسردگی در سالمند به گونه‌ای است چنانچه کنترل نشود کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد و آن را تداوم می‌بخشد. در این مرحله از زندگی سالمند باید به او توجه زیادی شود و از تنهایی و گوشه گیری جدا خودداری شود. گاه می‌توان برای درمان افسردگی ورزش را به آنها توصیه کرد.
چرا که از این طریق می‌توانند توانایی جسمانی را به آنها بازگردانند و اعتماد به نفس را به آنها هدیه کنند.
در موارد زیر با روش‌های درمان افسردگی در سالمندان بیشتر آشنا می‌شوید:
روان درمانی
فرد متخصص با صحبت کردن به افکار و رفتارهای ناخوشایند و نادرست سالمند دست می‌یابد و با روش‌های روان درمانی می‌تواند آنها را درمان کند. متخصصانی که در این حوزه کار می‌کنند، شامل روانشناسان، مددکاران اجتماعی بالینی، روان پزشک و ... هستند که در حوزه‌های درمان شناختی رفتاری و روان درمانی فعالیت دارند.
داروی های ضد افسردگی در سالمندان
یکی دیگر از راه کارهای درمان افسردگی سالمندان، تجویز داروهای موثر است. با مصرف این داروها تغییراتی در هورمون‌های خلق و خو و رفتاری ایجاد می‌شود و عملکرد مغز نیز مورد هدف قرار می‌گیرد.
گیاه درمانی
درمان گیاهی افسردگی در سالمندان نیز یکی از روش‌های غیرشیمیایی است که تاحدودی اثرات بیماری را کاهش می‌دهد و می‌تواند با شادابی و نشاط فرد شود. برخی گیاهان مانند بهارک، خشخاش، جینسینگ، علف چای، علف قطبی و ... خلق وخو را بهبود می‌بخشد و بی حالی و احساس ناامیدی را درمان می کند. همچنین موجب خواب آرام و بدون افکار منفی می‌شود و حتی می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کند.
شوک درمانی
به کمک این روش، الکترودها روی جمجه قرار گرفته و با ایجاد جریان الکتریکی ملایم تغییراتی روی عملکرد مغز شکل می‌گیرد. این روش زمانی پیشنهاد می شود که مصرف داروها تاثیر چندانی نگذاشته است.
تحریک مغناطیسی مغز
این روش با استفاده از دستگاه‌های مخصوص نواحی مختلف مغز را مورد هدف قرار می‌دهد و علائمی مانند خستگی، حالت تهوع و ... کاهش می‌یابد.
نحوه برخورد با سالمندان افسرده چگونه است؟
افسردگی و اضطراب در سالمندان نیاز به مراقبت دارد. در کنار این که تحت نظر پزشک قرار می‌گیرند، خانواده و دوستان باید با نحوه برخورد با آنان آشنایی کامل داشته باشند. در واقع با حمایت‌های عاطفی و روانی می‌تواند تاثیر زیادی روی درمان افسردگی فرد بگذارند. در موارد زیر به شیوه‌های مراقبتی خانواده‌ها و نزدیکان اشاره می‌کنیم:
- سالمند را برای پیگیری درمان تشویق کنید و از او بخواهید برنامه درمانی و توصیه‌های پزشک را جدی بگیرد.
- او را در انجام فعالیت‌های مورد پسندش همراهی کنید و برایش وقت بگذارید.
- همراهی سالمند در انجام فعالیت‌های بدنی تاثیر فوق العاده ای در بهبود اخلاق و برخوردهای او می‌گذارد.
- قرارهای پزشکی او را به طور دقیق تنظیم و برای مراجعه سعی کنید همراه او باشید.
بازگرداندن حالات طبیعی و بهبود روحیه سالمند نیازمند یک فرآیند طولانی مدت و پیچیده است که همکاری و مراقبت خانواده و تیم‌های باتجربه می‌تواند به درمان او سرعت بخشد. اگر به دلایل مشغله های کاری نمی توانستید به خوبی از پدر و مادر سالمند خود مراقبت کنید، با پرستار سالمند مرد یا زن می توانید به این امر تسهیل بخشید.
پیشگیری از افسردگی در سالمندان
اگرچه به طور قطع نمی‌توان از بروز افسردگی و اضطراب در سالمندان پیشگیری کرد. اما تغییر سبک زندگی یکی از موثرترین روش‌ها برای ارتقا سلامتی روان است. در ادامه به برخی نکات مهم برای پیشگیری از علائم افسردگی اشاره می‌کنیم:
افزایش فعالیت بدنی:
داشتن فعالیت بدنی کافی در طول روز و انجام تمرینات ورزشی موجب بهبود سلامت کلی بدن می‌شود و بر افزایش روحیه فردی بسیار کمک کننده است.
داشتن رژیم غذایی سالم:
رعایت نکات مهم غذایی و پایبند به سالم خوری می‌تواند سلامت جسم و مغز را تامین و از بروز بیماری‌های ناگوار در دوره میانسالی و پیری جلوگیری کند.
خواب کافی و به موقع:
حتماً در زمان مناسب به خواب بروید و حدود 7 الی 9 ساعت خواب شبانه داشته باشید تا جسم و مغزتان در دوره ریکاوری قرار گیرد.
انجام فعالیت‌های مورد علاقه:
برنامه ریزی برای توسعه کاری و انجام کارهای موردعلاقه سالمند در طول هفته باعث افزایش روحیه او می‌شود و از علائم افسردگی به دور می‌ماند.
یکی از مشکلاتی که سالمندان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، احساس تنهایی است. از آنجا که فرزندان به دلیل مشغله‌های کاری زمان کافی برای سپری کردن با آنان را ندارند، این احساس روی خلق و خوی تاثیر منفی می‌گذارد. اما بهتر است هر چند وقت یکبار برای سالمندان وقت بگذارید و به طبیعت بروید.
در طول هفته با آنان غذا بخورید و از احوالشان جویا باشید. توجه کافی از سوی فرزندان به رفع افسردگی سالمندان بسیار کمک می‌کند و موجب احساس شادی آنان می‌شود.
پرستاری از سالمند افسرده با مرکز پرستاری ناجی
به طور کلی درک مسائل روانی و عاطفی مربوط به افراد سالمند نیازمند کسب آگاهی، مطالعه و ارائه آموزش‌های لازم است. برای درمان یا جلوگیری از تشدید افسردگی و بیماری سالمند جلب مشارکت و همکاری اعضای خانواده و یا دوستان و نزدیکان فرد سالمند دارای اهمیت فوق العاده ای است.
لازم به ذکر است سالمند مبتلا به افسردگی به دلیل کاهش یا قطع حمایت نزدیکان، عزت نفس و اعتماد به نفس خود را از دست داده و هیچگونه امید و انگیزه‌ای به ادامه زندگی ندارد، بنابراین رفتار محبت آمیز مراقبین دارای امتیازات و تاثیرات زیادی در این زمینه است.
برای مشاوره رایگان با کارشناسان مرکز پرستاری ناجی و اطلاع از شرایط بیمار و سالمند خود می‌توانید به صورت ۲۴ ساعته با شرکت تماس گرفته و سوالات خود را بپرسید.